Πώς μπορεί να επιτευχθεί μια μεγάλη κοινωνική αλλαγή;

H μεγάλη κοινωνική αλλαγή μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον αν πληρούνται δύο περιπτώσεις. Ένα, το ανθρώπινο σύστημα αξιών, το οποίο αποτελείται από τις αντιλήψεις και τις πεποιθήσεις μας, πρέπει να επικαιροποιηθεί και να αλλάξει μέσω της εκπαίδευσης και της στοχαστικής ενδοσκόπησης. Δύο, το περιβάλλον που περικλείει αυτό το σύστημα αξιών πρέπει να αλλάξει ώστε να μπορεί να υποστηρίξει μια καινούρια αντίληψη για τον κόσμο. Η αλληλεπίδραση μεταξύ του κάθε ατομικού συστήματος αξιών και του περιβάλλοντός τους είναι αυτή που διαμορφώνει την ανθρώπινη συμπεριφορά. Δυστυχώς όμως, το παρόν κοινωνικό-οικονομικό σύστημα ενισχύει τον ατομικισμό, τον ανταγωνσιμό και εν τέλει τη διαφθορά.

Ηθική και Διαφθορά

Στην κουλτούρα μας, η “ηθική” είναι σε μεγάλο βαθμό ένας τρόπος διαβάθμισης της διαφθοράς. Σίγουρα υπάρχουν πάντα οι εξαιρέσεις, αλλά η πλειοψηφία των εργαζομένων είναι “διεφθαρμένη” με διάφορους τρόπους. αφού το κοινωνικό μας σύστημα προωθεί και επιβραβεύει τον ανταγωνισμό και την ιδιοτέλεια. Ίσως αρκετοί διαφωνήσουν με τα παραπάνω λόγω του ορισμού που έχουμε στο νου μας, όταν ακούμε “διαφθορά” (βλ. πολιτική διαφθορά). Παρόλα αυτά, αν ορίσουμε τη διαφθορά ως οποιαδήποτε πράξη στοχεύει στο ατομικό συμφέρον εις βάρος του ομαδικού, τότε ίσως αντιληφθούμε ότι αυτή εμφανίζεται με διάφορες μορφές, οι οποίες είναι δυσδιάκριτες και φαινομενικά αθώες. Για παράδειγμα, φανταστείτε έναν μεγάλο έμπορο αυτοκινήτων, ο οποίος έχει βγάλει πολλά λεφτά από τη συγκεκριμένη επιχείρηση και γενικά θεωρείται σεβαστός από τους συναδέλφους του και ίσως από τα μέσα ενημέρωσης και επομένως από τον κόσμο. Εάν έρθει ένας πελάτης και τον ρωτήσει “αυτό το αμάξι είναι καλό;”, υπάρχει κάποια περίπτωση να πει ο πωλητής “καλό είναι, αλλά ο απένταντι έχει καλύτερο”, ακόμη και αν αυτή είναι η αλήθεια; H ηθική λέει ότι ο πωλητής θα έπρεπε να πει την αλήθεια, όμως αν το έκανε θα έχανε τον πελάτη. Ο πωλητής κάνει απλά αυτό που χρειάζεται για να επιβιώσει. Επομένως, μπορεί να χωρέσει η ηθική σε ένα σύστημα ανταγωνισμού; Kατά πόσο είναι ηθικές αυτές οι συμπεριφορές που πολλοί θεωρούν φυσιολογικές;Η επιβράβευση της διαφοράς δεν “οδηγεί” μόνο σε μια αποκλίνουσα συμπεριφορά, αλλά τη δημιουργεί. Η διαφθορά είναι το πρότυπο στην κοινωνία μας και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το βλέπουν αυτό, δεδομένου ότι η ίδια η κοινωνία υποστηρίζει αυτή τη συμπεριφορά, θεωρώντας την αυτόματα φυσιολογική και σωστή, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι άνθρωποι χαρακτηρίζουν κάποιους “ηθικούς” και άλλους “διεφθαρμένους” με βάση τα υποκειμενικά κριτήριά τους και με βάση τη διαβάθμιση που οι ίδιοι ορίζουν, καθώς η διαφθορά είναι αναπόφευκτη σε ένα σύστημα ανταγωνισμού και ιδιοτέλειας.

“Εμείς και Αυτοί”

Εάν κατανοήσουμε ότι παρόν κοινωνικό σύστημα επιβραβεύει τον ανταγωνισμό και τη διαφθορά, τότε μπορούμε και να ανιτιληφθούμε ότι υπάρχει μια πλάνη που έχει προκύψει, ότι δηλαδή ορισμένες ομάδες θεωρούνται διεφθαρμένες και όλοι οι άλλοι είναι σωστοί. Αυτή είναι η πανάρχαια αντίληψη τύπου “εμείς εναντίον αυτών”,  η οποία δεν έχει εμπειρική βάση. Για παράδειγμα, υπάρχει ένα μεγάλο κίνημα ανθρώπων που συνεχώς μιλούν για μια “Νέα Τάξη Πραγμάτων” και μια αντίληψη ότι υπάρχει μια ελίτ ανθρώπων που έχουν προσπαθήσει να καταλάβουν τον κόσμο για μεγάλο χρονικό διάστημα και έχουν χειραγωγήσει την κοινωνία με διάφορους τρόπους με σκοπό τη διεκπεραίωση των στόχων τους. Αυτό ισχύει σε κάποιο βαθμό, όμως η αποτυχία της αντίληψης είναι ότι αυτή η “ομάδα” δεν είναι στην ουσία μια ομάδα. Είναι μια τάση.

Γιατί δεν “πολεμάμε” την παγκόσμια ελίτ;

Αν αφαιρούσαμε όλα τα άτομα από την κορυφή που ασκούν την παγκόσμια ηγεμονία, τότε θα ήταν απλά θέμα χρόνου προτού μια άλλη ομάδα ανθρώπων με τις ίδιες φιλοδοξίες πάρει τη θέση τους, λόγω του περιβάλλοντος που δημιουργεί το παρόν κοινωνικό-οικονομικό σύστημα, το οποίο ενισχύει τον την ιδιοτέλεια, τον ανταγωνισμό και τη διαφθορά. Ως εκ τούτου, δεν είναι τα συγκεκριμένα άτομα ή γκρουπ ατόμων που αποτελούν το πρόβλημα. Στην πραγματικότητα, είναι οι συνθήκες με τις οποίες εκείνοι οι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι και από τις οποίες έχουν γαλουχηθεί. Φυσικά, πολλοί μιλούν ενάντια σε αυτή την άποψη, με την έννοια ότι είναι η “ανθρώπινη φύση” η αιτία που προκαλεί τον ανταγωνισμό και την ανάγκη για κυριαρχία. Αυτό δεν υποστηρίζεται από τα δεδομένα. Στην πραγματικότητα, είμαστε σχεδόν “λευκοί πίνακες” κατά τη γέννησή μας και το περιβάλλον μας είναι αυτό που πλάθει αυτό που είμαστε και τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε. Αν ο ανταγωνισμός ήταν μέρος της φύσης, τότε θα υπήρχε και στο σώμα μας. Οπότε, αν το ένα όργανο του σώματός μας προσπαθούσε να επιβληθεί στο άλλο, τότε απλούστατα δεν θα υπήρχαμε, γιατί η σωματική μας ακεραιότητα οφείλεται στην ομαλή συνεργασία των οργάνων μας.

Εντοπίζοντας τον Πραγματικό Στόχο

Για να πραγματοποιηθεί μια μεγάλη κοινωνική αλλαγή πρέπει να δαπανηθεί λιγότερος χρόνος για την καταπολέμηση της αρρωστημένης κοινωνικής δομής και περισσότερος χρόνος για την προσπάθεια αλλαγής των πραγματικών ριζικών αιτιών. Όσο και αν φαντάζει δύσκολος και τρομακτικός αυτός ο τρόπος σκέψης, είναι ο μόνος δρόμος που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο μας προς το καλύτερο. Μπορούμε είτε να συνεχίσουμε να μπαλώνουμε ένα σύστημα που μπάζει από παντού ή μπορούμε να αρχίσουμε να βλέπουμε το παρόν κοινωνικό-οικονομικό σύστημα σαν σύνολο και να αναζητήσουμε ένα καλύτερο. Μπορούμε να συνεχίσουμε να πατάμε τα μυρμήγκια που έρχονται κάτω από το ψυγείο, αλλά μέχρι να μαζέψουμε τα χαλασμένα τρόφιμα που βρίσκονται πίσω από αυτό, το μόνο πράγμα που είναι σίγουρο είναι πως θα συνεχίσουν να έρχονται.