(1) Πρόλογος
«Το αποτέλεσμα οποιασδήποτε σοβαρής έρευνας είναι να δημιουργήσει δύο ερωτήσεις εκεί που αρχικά υπήρχε μόνο μία». – Thorstein Veblen
Προέλευση του Ονόματος:
«Το Κίνημα Zeitgeist» («ΤΖΜ» για συντομία στα αγγλικά) είναι το υπάρχον αναγνωριστικό όνομα για το κοινωνικό κίνημα το οποίο περιγράφεται στις επόμενες εκθέσεις. Το όνομα δεν έχει καμιά ιστορική αναφορά σε οτιδήποτε πολιτισμικά σχετικό και δεν πρέπει να συγχέεται με οτιδήποτε άλλο γνωστό στο παρελθόν με παρόμοιο τίτλο. Αντίθετα ο τίτλος βασίζεται ρητά στη σημασιολογική έννοια των όρων. Ο όρος «Zeitgeist» ορίζεται ως «το γενικό πνευματικό, ηθικό και πολιτισμικό κλίμα μιας εποχής». Ο όρος «Κίνημα» απλά υποδηλώνει κίνηση ή αλλαγή. Επομένως, το Κίνημα Zeitgeist είναι ένας οργανισμός ο οποίος προτρέπει την αλλαγή του κυρίαρχου πνευματικού, ηθικού και πολιτισμικού κλίματος της εποχής.
Η Δομή του Εγγράφου:
Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε για να είναι όσο το δυνατόν πιο συνοπτικό και περιεκτικό. Όσον αφορά τη δομή του, είναι μια σειρά από εκθέσεις οι οποίες παρατίθενται ανά θέμα, έτσι ώστε να δημιουργείται ένα ευρύτερο πλαίσιο αναφοράς. Παρότι η κάθε έκθεση έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μπορεί να σταθεί αυτούσια κατά την αξιολόγησή της, όλα τα κείμενα βρίσκονται στο ίδιο γενικό πλαίσιο, δηλαδή όλα ακολουθούν έναν ευρύτερο Ειρμό Σκέψεων , ο οποίος επιζητά την πιο αποδοτική οργάνωση της ανθρώπινης κοινωνίας. Αυτοί που θα διαβάσουν αυτές τις εκθέσεις με τη σειρά ίσως παρατηρήσουν ότι γίνονται πολλαπλές αναφορές σε κάποιες ιδέες. Αυτό γίνεται σκόπιμα, καθώς μια τέτοια επανάληψη και έμφαση θεωρείται χρήσιμη δεδομένου ότι μερικές από τις έννοιες αυτές μπορεί να φαντάζουν ξένες σε άτομα που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ σε τέτοιο υλικό.
Επίσης, εφόσον τα κείμενα δεν μπορούν να είναι πάρα πολύ λεπτομερή ώστε να παραμείνουν κατανοητά δεδομένης της βαρύτητας του κάθε θέματος και της αλληλεπίδρασής τους, έγινε μεγάλη προσπάθεια για την παράθεση σχετικών πηγών από «τρίτους» σε κάθε έκθεση μέσω παραπομπών και παραρτημάτων, επιτρέποντας έτσι στο χρήστη να κάνει επιπλέον έρευνα όπου τον ενδιαφέρει περισσότερο.
Ο Οργανισμός της Γνώσης:
Όπως με κάθε μορφή παρουσίασης μιας έρευνας, έχουμε να κάνουμε με σύνθετες έννοιες οι οποίες δημιουργούνται σειριακά. O τρόπος με τον οποίο όλες οι διακριτές ιδέες αναπτύσσονται σ’ αυτόν τον οδηγό είναι o εξής: παρατήρηση, αξιολόγηση, τεκμηρίωση και ενσωμάτωση με άλλη γνώση η οποία υπάρχει ήδη ή αναδύεται σιγά σιγά. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε αυτήν τη σειρά που χαρακτηρίζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, το τι πιστεύουμε και γιατί, διότι η πληροφορία είναι μία ξεχωριστή οντότητα από το άτομο ή το θεσμό που την προωθεί ή την αντιπροσωπεύει. Οι πληροφορίες μπορούν να αξιοποιηθούν σωστά μόνο μέσω μιας συστηματικής διαδικασίας σύγκρισης με άλλα φυσικά επαληθεύσιμα στοιχεία τα οποία μπορούν να αποδείξουν αν είναι αληθής ή όχι.
Αντίστοιχα, αυτή η διαδικασία επίσης υπονοεί ότι δεν υπάρχει εμπειρική «προέλευση» καμίας ιδέας. Από την επιστημολογική σκοπιά, η γνώση κυρίως κορυφώνεται, επεξεργάζεται και επεκτείνεται μέσω της επικοινωνίας μεταξύ του είδους μας. Το άτομο, με τις εγγενώς διαφορετικές εμπειρίες και τάσεις ζωής του, λειτουργεί ως ένα μοναδικό φίλτρο επεξεργασίας μέσω του οποίου μπορεί να διαμορφωθεί μία ιδέα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όλα τα άτομα σαν σύνολο αποτελούμε το «Συλλογικό Νου», δηλαδή τον ανώτερο κοινωνικό επεξεργαστή μέσω του οποίου ενώνονται οι προσπάθειες των ατόμων, ιδεατά. Η παραδοσιακή μέθοδος μεταφοράς δεδομένων μέσω της λογοτεχνίας και του διαμοιρασμού βιβλίων από γενιά σε γενιά είναι ένας αξιοσημείωτος δρόμος αυτής της αλληλεπίδρασης του «Συλλογικού Νου», για παράδειγμα.[1]
Ο Isaac Newton εξέφρασε αυτό το γεγονός με τον καλύτερο ίσως τρόπο δηλώνοντας: «Αν είδα λίγο πιο μακρυά από τους άλλους, ήταν επειδή στεκόμουν στους ώμους γιγάντων».[2] Αυτό αναφέρεται εδώ με σκοπό να εστιάσει ο αναγνώστης στην κριτική αξιολόγηση των δεδομένων και όχι των υποτιθέμενων «πηγών», διότι η έννοια της «πηγής» μιας πληροφορίας ή μιας ιδέας απλά δεν υφίσταται με εμπειρικά κριτήρια. Η παράθεση μιας πηγής είναι πρακτική και λογική μόνο στις χρονικές, παραδοσιακές δομές της κοινωνίας, όπως οι αναφορές σε ένα εγχειρίδιο για μελλοντική έρευνα.
Δεν υπάρχει πιο λανθασμένη έκφραση από την εξής: «Αυτή είναι δική μου ιδέα». Τέτοιες εκφράσεις είναι υποπροϊόντα ενός υλιστικού πολιτισμού ο οποίος ενισχύει την αναζήτηση φυσικών ανταμοιβών, συνήθως μέσω χρημάτων, σε αντάλλαγμα της ψευδαίσθησης της δημιουργίας «ιδιοκτησίας». Κάπως έτσι καλλιεργείται ο εγωισμός, όταν το άτομο διεκδικεί τα «εύσημα» για την «ανακάλυψη» μιας ιδέας ή μιας εφεύρεσης.
Παρόλα αυτά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζουν ευγνωμοσύνη και σεβασμό όλες αυτές οι προσωπικότητες και τα ιδρύματα που έχουν δείξει αφοσίωση και επιμονή προς την επέκταση της ίδιας της γνώσης. Πρέπει να αναγνωρίσουμε την αναγκαιότητα των ανθρώπων που έχουν αποκτήσει μια «εξειδικευμένη» ικανότητα σε κάποιο συγκεκριμένο πεδίο. Οι συνεισφορές εξαιρετικών ερευνητών, στοχαστών και μηχανικών όπως οι R. Buckminster Fuller, Jacque Fresco, Jeremy Rifkin, Ray Kurzweil, Robert Sapolsky, Thorstein Veblen, Richard Wilkinson, Δρ. James Gilligan, Carl Sagan, Nikola Tesla, Stephen Hawking και πολλών άλλων ερευνητών, τωρινών και παλαιών, παραθέτονται σε αυτό το κείμενο σαν μέρος της εκτεταμένης συλλογής δεδομένων που πρόκειται να διαβάσετε. Μεγάλη ευγνωμοσύνη εκφράζεται εδώ σε όλα τα αφοσιωμένα μυαλά τα οποία προσπαθούν επίμονα να συνεισφέρουν στη βελτίωση του κόσμου. Παρόλα αυτά, για μια ακόμα φορά τονίζουμε ότι όσον αφορά το επίπεδο κατανόησης, η ίδια η πληροφορία δεν έχει προέλευση, τιμή, εγωισμό και προκατάληψη. Η πληροφορία απλά εμφανίζεται, αυτοδιορθώνεται και εξελίσσεται σε έναν αυτόνομο οργανισμό μέσω του «Συλλογικού Νου», του οποίου όλοι μας είμαστε κοινωνοί.
Έχοντας κατανοήσει τα παραπάνω, το Κίνημα Zeitgeist δεν ισχυρίζεται την προέλευση καμιάς ιδέας την οποία προωθεί και μπορεί να οριστεί μόνο ως ένας ακτιβιστικός-εκπαιδευτικός θεσμός, ο οποίος προσπαθεί να διευρύνει το πλαίσιο αναφοράς των τωρινών και μελλοντικών επιστημονικών ανακαλύψεων ώστε αυτά τα ευρήματα να εφαρμόζονται με κοινωνική μέριμνα.
Ιστοσελίδες και Υλικό:
Οι παρακάτω 10 ιστοσελίδες είναι επίσημα συνδεδεμένες με την παγκόσμια λειτουργία του Κινήματος Zeitgeist:
- Βασικός Παγκόσμιος Κόμβος http://www.thezeitgeistmovement.com
Αυτή είναι η κύρια ιστοσελίδα και ο βασικός κόμβος όλων των πράξεων, δράσεων και ενημερώσεων του TZM.
- Παγκόσμιος Κόμβος Τμημάτων http://www.tzmchapters.net/
Αυτός είναι ο κύριος κόμβος για πληροφορίες και υλικό που αφορά τα Τμήματα του Κινήματος. Περιλαμβάνει χάρτες, ψηφιακές εργαλειοθήκες για τα Τμήματα και άλλα.
- Παγκόσμιο Blog: http://blog.thezeitgeistmovement.com/
Αυτό είναι το επίσημο blog του Κινήματος, στο οποίο αναρτώνται εκθέσεις «δημοσιογραφικού» τύπου.
- Παγκόσμιο Forum http://www.thezeitgeistmovementforum.org/
Αυτό είναι το επίσημο forum για τα μέλη ώστε να συζητούν έργα και να μοιράζονται ιδέες από όλον τον κόσμο.
- Zeitgeist Media Project: http://zeitgeistmediaproject.com/
Η ιστοσελίδα του Media Project φιλοξενεί και διασυνδέει διάφορες ηχητικές, οπτικές και λογοτεχνικές εκφράσεις των μελών του TZM. Οι χρήστες ανεβάζουν ελεύθερα τη δουλειά τους στην ιστοσελίδα και συχνά χρησιμοποιείται ως πηγή εργαλείων για γραφικά φυλλαδίων, για παρουσιάσεις βίντεο, για λογότυπα και άλλα σχετικά.
- ZeitNews: http://www.zeitnews.org/
Το ZeitNews είναι μια υπηρεσία ειδήσεων, η οποία περιέχει άρθρα που σχετίζονται με ευρήματα της Επιστήμης και της Τεχνολογίας τα οποία μπορούν να συμβάλουν αισθητά στην ευρύτερη κοινωνική πρόοδο.
- Παγκόσμια Ημέρα Zeitgeist («Z-Day» για συντομία στα αγγλικά) http://zdayglobal.org/
Αυτή η ιστοσελίδα γίνεται ενεργή σε συγκεκριμένη περίοδο κάθε χρόνο για να διευκολύνει τη διεξαγωγή της Παγκόσμιας Δράσης μας, της «Z-Day», η οποία λαμβάνει χώρα κάθε Μάρτιο.
- Zeitgeist Media Festival: http://zeitgeistmediafestival.org/
Αυτή η ιστοσελίδα γίνεται ενεργή σε συγκεκριμένη περίοδο κάθε χρόνο για να υποστηρίξει το Zeitgeist Media Festival, το οποίο λαμβάνει χώρα κάθε Αύγουστο.
- Global Redesign Institute: http://www.globalredesigninstitute.org/
Το Global Redesign Institute είναι μια δράση εικονικής γραφικής διεπαφής τύπου «Think Tank», το οποίο χρησιμοποιεί δεδομένα χαρτών για να παρουσιάσει άμεσες τεχνικές αλλαγές που συμπλέουν με τον τρόπο σκέψης του TZM, για διάφορες περιοχές του κόσμου.
- Κοινωνικό Δίκτυο TZM (TZM Social) http://tzmnetwork.com/
Το TZM Social είναι μια διασυνδεδεμένη ιστοσελίδα, η οποία γεφυρώνει πολλά δημοφιλή διαδικτυακά κοινωνικά δίκτυα, δημιουργώντας έτσι έναν πιο κεντρικό κόμβο για επικοινωνία μέσω διαφόρων μέσων.
Γενικά Κοινωνικά Δίκτυα:
ΤZM Global στο Twitter: http://twitter.com/#!/tzmglobal
TZM Global στο Facebook: http://www.facebook.com/tzmglobal
TZM Global στο Youtube: http://www.youtube.com/user/TZMOfficialChannel
Υποσημειώσεις για τον «Πρόλογο»:
[1] Στο έργο «Cosmos» του Carl Sagan, ο ίδιος ανέφερε τα παρακάτω σχετικά με την καταστροφή της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, η οποία θεωρείται η μεγαλύτερη και πιο σημαντική βιβλιοθήκη του αρχαίου κόσμου: «Ήταν σαν ολόκληρος ο πολιτισμός να είχε υποβληθεί σε μια αυτοπροκαλούμενη πλύση εγκεφάλου και οι περισσότερες από τις μνήμες, ανακαλύψεις, ιδέες και πάθη να σβήστηκαν αμετάκλητα». Cosmos,Sagan, Books, New York, 1980, Chapter XIII
[2] The Correspondence of Isaac Newton, Volume 1, edited by HW Turnbull, 1959, p416